Hoe kunnen we de waarde van ‘crafts’, van ambachtelijke kennis, skills en knowhow beter verankeren in de maatschappij van vandaag en de toekomst? Daar buigt het project Crafting Futures zich over dat op 30 maart zijn officiële kick-off en persmoment kende op het Ambacht in Beeld festival.
“Ambachten zijn levend erfgoed van vandaag”, zegt Bert De Munck, Professor Geschiedenis op UAntwerpen. “Ze kunnen antwoorden bieden op actuele maatschappelijke, ecologische en economische uitdagingen op vlak van duurzame innovatie, inclusie, levenslang leren, stadsvernieuwing … Volgens UNESCO hebben ambachten de potentie om de Sustainable Development Goals mee te helpen realiseren.”
In co-creatie met organisaties uit het veld, maak- en leerplekken
De Munck is de initiatiefnemer van Crafting Futures, een Vlaams project dat het ambacht wil verankeren in de maatschappij van vandaag en de toekomst. Hij coördineert het project waarvoor University of Antwerp, KU Leuven, KASK en Conservatorium / HOGENT en howest, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en Sint Lucas Antwerpen de handen in elkaar slaan. Ook tientallen verenigingen en organisaties zoals Workshop Intangible Heritage (BE), UNIZO, Museum of Industry Ghent en ETWIE zetten hun schouders onder het project. Co-creatie staat centraal binnen Crafting Futures.
De skills en knowhow van ambachtsmensen mogen niet verloren gaan. Een van de manieren om dit te doen is inzetten op curriculumveranderingen in het onderwijs, waar een kloof ligt tussen zeer vaktechnisch gerichte opleidingen en meer artistieke of designopleidingen. We zullen ook onderzoeken hoe crafts zich kunnen ontwikkelen in een hoogtechnologische context door bijvoorbeeld ambacht verder ingang te laten vinden in fablabs en diverse maak- en leerplekken. Dat kan leiden tot een boeiende wisselwerking tussen jongeren die aan de slag gaan met print, textiel, lasercutting, én de klassiek geschoolde vakmensen met hun kennis en skills.
Technologische en economische innovatie
Dat dat mogelijk is, bewijst bijvoorbeeld het Departement Productontwikkeling van UAntwerpen. “Wij hebben in ons designatelier een unieke kleiprinter, die gebaseerd is op L’Artisan Electronique, een pionierend werk van designstudio Unfold”, vertelt Jouke Verlinden. “Unfold is een van de projectpartners. Hun manier van werken verbindt de lichamelijke en materiële eigenschappen van het pottenbakken met de nieuwe digitale technologie van 3D-printen.”
Andrea Cammarosano – foto Chiara Amico
Crafting Futures wil ook de economische en juridische positie van ambachtelijke makers versterken. “Zij hebben vaak nood aan meer ondernemerschap en botsen ook op wettelijke beperkingen, zoals certificering en statuten”, aldus Annick Schramme (UA-Antwerp Management School). “Daarom werken we aan concrete tools voor makers in de vorm van nieuwe businessmodellen en hoe ze kwesties als intellectueel eigendom kunnen integreren in hun werking.”
Tenslotte zal het project ook resulteren in concrete aanbevelingen en roadmaps richting beleid, wat betreft regelgeving en ondersteuning waar ambachtelijke makers vandaag vaak tussen vele domeinen vallen, van Cultuur en Erfgoed tot Economie en Toerisme.
“Op die manier bouwen we een duurzamer ecosysteem rond ambacht en vakmanschap, dat op termijn ook kan leiden tot een bredere en hernieuwde publieke waardering van hedendaags ambachtelijk vakmanschap” aldus Marc Jacobs, Kritische Erfgoedstudies, UAntwerpen).